معرفی بخش خشت

خِشت یکی از شهرهای شهرستان کازرون مرکز بخش تازه تأسیس خشت و در ۵۵ کیلومتری جنوب غربی کازرون واقع شده‌است.

زبان مردم خشت فارسی با لهجه فارسی محلی و دین آن‌ها اسلام شیعه‌است.^[۱] پیشه اصلی اهالی کشاورزی خصوصاً درخت نخل یا خرما است.

دیرینگی خشت حداقل به اوایل دوران اسلامی می‌رسد که از توابع شهر بیشاپور به شمار می‌رفته‌است.^[۲]

بازمانده‌های شهر قدیمی خشت مجاور خشت کنونی از مکان‌های دیدنی آن است. مهم‌ترین زیارتگاه مردم در این ناحیه امامزاده علی است که در روستایی به همین نام و در مجاورت شهر خشت قرار گرفته‌است. در جوار این امامزاده گلزار شهدای خشت واقع شده‌است. .

خشت يکي از شهرهاي شهرستان کازرون و در 45 کيلومتري جنوب کازرون و در 100 کيلومتري شمال بوشهر واقع شده‌است.

زبان مردم خشت فارسي با لهجه محلي و دين آن‌ها اسلام شيعه‌است.پيشه اصلي اهالي کشاورزي خصوصاً درخت نخل يا خرما است.

ديرينگي خشت حداقل به اوايل دوران اسلامي مي‌رسد که از توابع شهر بيشاپور به شمار مي‌رفته‌است.

بازمانده‌هاي شهر قديمي خشت مجاور خشت کنوني از مکان‌هاي ديدني آن است. مهم‌ترين زيارتگاه مردم در اين ناحيه امام‌زاده علي است که در روستايي به همين نام و در مجاورت شهر خشت قرار گرفته‌است. در جوار اين امامزاده گلزار شهداي خشت واقع شده‌است. از ديگر زيارتگاه‌هاي اهالي مي‌توان به چهارده معصوم در خشت، پير محي در دهله، شاه علي در ايجاني، امام‌زاده يعقوب، امام‌زاده بي‌بي سکينه و شاهزاده محمد در بناف، شاه نعمت الله در بنکي، امام زاده محمد در ده کهنه، شاهزاده محمد در بورکي پايين، شاهزاده اسماعيل، شاهزاده موسي و بي‌بي ماهرخ در رودک، بي‌بي عروس، شاهزاده محمد ابراهيم، پير خشو و شاهزاده جعفر در کمارج، امام‌زاده محمد در گوريگاه، شاه نبي‌الله در عمارت، شاه داوود در شاه داوود اشاره نمود.

اشارات تاريخي
مؤلف فارسنامه ناصري (ص 1296) در باره نام‌گذاري منطقه خشت نوشته‌است:«خشت در لغت قسمي از حلوا باشد که آن را در ظرفي ريخته تا يک پارچه و قرص شود و چون خرماي اين بلوک را که شيرين تر از حلواست در جلد کرده، يک پارچه شده، حمل اطراف کنند، اين بلوک را خشت گفته‌اند».

در نسخه‌اي از کتاب اسناد تاريخي خاندان غفاري که به کوشش کريم اصفهانيان در سلسله انتشارات بنياد موقوفات افشار منتشر شده‌است يادداشتي به خط ناصرالدين شاه به فرخ‌خان امين‌الدوله در باب گردنکشي طهماسب ميرزا مويدالدوله بدين شرح موجود است:
«نوشته مويدالدوله ملاحظه شد. شما همانطور که عرض کرديد، به احمدخان بنويسيد که… پيش کش او را مويدالدوله رد کند. خشت و کازرون را به شاهزاده وجه‌المصالحه واگذارد و ساير را داشته باشد گويا باعث آسودگي همه باشد، البته بنويس. به شاهزاده هم صريح بنويس براي من الولو درست نکند و گردنکشي نکند. براي کار احمدخان به خدا قسم اگر بقايا را نرساند و قسط امسال را درست نرساند، پوستش را خواهم کند.»

در فرهنگ جغرافيائي ايران ج 7، در مورد خشت آمده‌است: مرکز دهستان خشت بخش خشت شهرستان کازرون واقع در هفت هزارگزي شمال باختري کنار تخته و خاور کوه تکاب است. اين دهکده در جلگه قرار دارد و آب آن از رودخانه شاپور و چشمه تنگ عمو و محصول آن غلات ديمي و خرما و برنج و پنبه و شغل اهالي زراعت و کسب و يک باب دبستان دارد. اين دهکده راه فرعي دارد.

ميدان نفتي
ميدان نفتي خشت و کمارج که در نزديکي اين شهر قرار دارد يک ميليارد و 53 ميليون بشکه نفت درجا دارد و با حفاري نخستين چاه اکتشافي در سال 1371 خورشيدي به طور رسمي در فهرست ميدانهاي نفتي ايران قرار گرفت. از اين ميدان نفتي 270 ميليون بشکه نفت استحصال مي‌شود که استخراج روزانه 30 هزار بشکه از اين ميدان نفتي در نظر گرفته شده‌است که پس از انتقال آن بوسيله خطوط لوله 100 کيلومتري به دشت نرگسي در استان بوشهر از آنجا به خطوط انتقال نفت بندر گناوه متصل مي‌شود. وسعت ميدان نفتي خشت و کمارج 82 کيلومتر مربع اعلام شده‌است.

اشارات تاریخی

مؤلف فارسنامه ناصری (ص ۱۲۹۶) در باره نام‌گذاری منطقهٔ خشت نوشته‌است: «خشت در لغت قسمی از حلوا باشد که آن را در ظرفی ریخته تا یک پارچه و قرص شود و چون خرمای این بلوک را که شیرین تر از حلواست در جلد کرده، یک پارچه شده، حمل اطراف کنند، این بلوک را خشت گفته‌انداز مهمترین خاندنهای قدیمی خشت که باعث تشکیل خشت شد طایفهٔ یزدان که به یزدانی و یزدان پرست جا افاتده‌است خشت از نظر آب هوایی چهار فصل می‌باشد که باعث وجود محصولات کشاورزی است شهر خشت از ۲۰۰۰ سال پیش که وجود داشت همیشه مردمانشان دارای غیرت خاصی بودندکه همچنان بابرجاست در دورهٔ هخامنش خشایر شاه که گارد ارتشی جاویدان را ساخت ۶۰۰۰ سرباز آن ارتش از شیران آز خشت بود که پادشاه آن زمان لقب را بخاطر شجاعتشان داد بیشتر سربازان شیارن آز را خاندان یزدان تشکیل میداد».^[۴]

در نسخه‌ای از کتاب اسناد تاریخی خاندان غفاری که به کوشش کریم اصفهانیان در سلسله انتشارات بنیاد موقوفات افشار منتشر شده‌است یادداشتی به خط ناصرالدین شاه به فرخ‌خان امین‌الدوله در باب گردنکشی طهماسب میرزا مویدالدوله بدین شرح موجود است:

«نوشته مویدالدوله ملاحظه شد. شما همانطور که عرض کردید، به احمدخان بنویسید که... پیش کش او را مویدالدوله رد کند. خشت و کازرون را به شاهزاده وجه‌المصالحه واگذارد و سایر را داشته باشد گویا باعث آسودگی همه باشد، البته بنویس. به شاهزاده هم صریح بنویس برای من الولو درست نکند و گردنکشی نکند. برای کار احمدخان به خدا قسم اگر بقایا را نرساند و قسط امسال را درست نرساند، پوستش را خواهم کند.»^[۵]

در فرهنگ جغرافیائی ایران ج ۷، در مورد خشت آمده‌است: مرکز دهستان خشت بخش خشت شهرستان کازرون واقع در هفت هزارگزی شمال باختری کنار تخته و خاور کوه تکاب است. این دهکده در جلگه قرار دارد و آب آن از رودخانه شاپور و چشمه تنگ عمو و محصول آن غلات دیمی و خرما و برنج و پنبه و شغل اهالی زراعت و کسب و یک باب دبستان دارد. این دهکده راه فرعی دارد.^[۶]

میدان نفتی کنارتخته

میدان نفتی کنارتخته که در بخش کنارتخته و کمارج قرار داردو یک میلیارد و ۵۳ میلیون بشکه نفت درجا دارد و با حفاری نخستین چاه اکتشافی در سال ۱۳۷۱ خورشیدی به طور رسمی در فهرست میدانهای نفتی ایران قرار گرفت. از این میدان نفتی ۲۷۰ میلیون بشکه نفت استحصال می‌شود که استخراج روزانه ۳۰ هزار بشکه از این میدان نفتی در نظر گرفته شده‌است که پس از انتقال آن بوسیله خطوط لوله ۱۰۰ کیلومتری به دشت نرگسی در استان بوشهر از آنجا به خطوط انتقال نفت بندر گناوه متصل می‌شود. وسعت میدان نفتی شهر کنارتخته ۸۲ کیلومتر مربع اعلام شده‌است.^[۷]

بیمارستان

یک بیمارستان ۲۴ تختخوابی وسط دو شهر کنارتخته و خشت شروع به ساخت شده و در حال اتمام است. که سرپرستی کارگاه آن مهندس گندمکارکه از سال 85 الی 87 بوده است.

دانشگاه

دانشگاه پیام نور خشت در تاریخ ۱۸/۷/۱۳۸۹ به بهره برداری رسید. ورئیس دانشگاه جناب دکتر خسروی واساتید:جناب محمد صادقی-هاشمی-جلالیان-خانم گیره باف- کامکار-موسوی-کیانی ودر رشته های ذیل دانشجو می پذیرد:حسابداری-زبان انگلیسی-حقوق-روانشناسی

از جمله افرادی که پس از انقلاب بهمن 1357 در ارکان های دولتی به کار مشغولند بیشتر نظامیان و اساتید دانشگاه هستند. از سوئی وزیر ارتباطات دولت نهم، آقای دکتر محمد سلیمانی فارغ التحصیل فرانسه و استاد دانشگاه صنعتی شریف نیز در خشت به دنیا آمده است.

کوتاه سخنی در مورد جاده هائی که از دشت خشت می گذرند:

از شیراز مرکز استان فارس، جاده ای به استان بوشهر ادامه دارد که در دشت ارژن دو شاخه می شود. یک شاخه از سوی کوه و کتل های بسیار قدیمی "دختر" و "پیرزن" می گذرد و در نزدیکی دریاچه پریشان به شهر کازرون می رسد . شاخه دیگر از تنگ بوالحیات گذشته و به چنارشاهیجان می رسد. در چنار شاهیجان جاده، باز هم دوشاخه می شود. یکی به سوی استان خوزستان از طریق نور آباد ، مصیری و بابا میدان ممسنی می گذرد و در بابامیدان از یک سو به یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویر احمد می رود و شاخه ای هم به استان خوزستان ادامه پیدا می کند.

شاخه ای که از چنارشاهیجان به سوی بوشهر می رود. در نزدیکی تنگ چوگان و غارشاپور دو باره دو شاخه می شود. یکی جهت خود را به سوی بوشهر ادامه می دهد و شاخه دیگر با پشت سر گذاشتن غار شاپور و معبد آناهیتا و دریس ، به کازرون می رود.

 شاخه ای که به سوی خلیج فارس و بوشهر ادامه پیدا می کند، با پشت سر گذاشتن یک رشته کوه از  دشت کمارج گذشته و به دشت خشت می رسد.  در دشت خشت، از کنارتخته می گذرد و با پشت سر گذاشتن راهی که به جای کتل قدیمی "ملو" ساخته شده  از دالکی  می گذرد و از آنجا به برازجان و پس از آن به  بوشهر می رسد.

از سوی دیگر در روزگار کنونی جاده ای نیز از ممسنی در حال ساختن است که از یاسوج استان کهگیلویه و بویر احمد می آید و از شهر خشت می گذرد و به سوی خلیج فارس و بوشهر ادامه پیدا می کند.

در دشت خشت دو شهر نوبنیاد با نام های شهر کنارتخته و شهر خشت وجود دارند که نخلستان ها ی آن زیبائی منحصر به فردی دارند.خرمای این دشت از خرمای همه نقاط ایران و جهان مرغوب تر است. این دشت به دلیل نزدیک بودن به شهر باستانی بیشاپور ، در روزگار هخامنشیان، ساسانیان و همچنین در روزگار دودمان زند که شیراز پایتخت کشور بود از نظر استراتژیکی با اهمیت بوده و از نظر تاریخ باستان نیز به تازگی جمجمه هائی از روزگار ساسانیان در دشت خشت پیدا شده است. در انتهای دره "تنگ جیز" مشرف به امامزاده، بر تپه ای چند حلقه چاه با دیواره سنگ چین و بقایای یک ساختمان وجود داشت. همچنین دربالای کوه ( قلعه) یا قله مشرف به بورکی نیز از دیر باز آثاری از یک ساختمان بود. دیرینگی آن ها به چه روزگاری می رسد بر کسی روشن نبود. هم اکنون با گزارش بازیافت جمجمه روزگار ساسانیان بوسیله باستان شناسان میراث فرهنگی کازرون در دشت خشت، دیرینه گی این دشت بیشتر در حال بررسی خواهد بود. در مورد قلعه لازم به یاد آوری است که در آئین ذردشتیان مرده را بر قله کوه های بلند برای خوراک پرندگان گوشت خوار می گذاشتند و استخوان ها و باقیمانده های جسد را می سوزاندند. در این کوه نه تنها پر سیاوشان بلکه بوته "هوم" که گیاهی داروئی و مورد احترام آئین ذردشتی بوده نیز یافت می شود. در بخش هائی از اوستا به هوم پرداخته شده است. پژوهش در مورد دشت خشت برای این ارزشمند خواهد بود که نه تنها در روزگار زندیه از دید استراتژیکی کارساز بوده، بلکه با نزدیک بودن به تنگ چوگان در شاپور از یکسو و از سوئی مسلط بودن بر دشتستان بوشهر و خلیج فارس شاید در روزگاران هخامنشیان و ساسانیان پر اهمیت بوده است. خشت در ٣٥ کیلومتری معبد آناهیتا در بیشاپور کازرون است. در گذر ازسفرنامه های تنی چنداز جهانگردان اروپائی که در سر راه خود از بوشهر به شیراز در دشت خشت توقف کوتاهی داشته اند ، گزارشات نظامیان انگلیسی، فارس نامه ناصری و احسن التقاسیم مقدسی نیز برای شناخت پیشینه دشت خشت سرچشمه های با ارزشی برای پژوهشگران خواهد بود. کتاب رمان سبک کلاسیک "بورکی" انتشارات نوید شیراز، تا حدودی حال و هوای نزدیک به یک قرن پیش دشت خشت را روایت می کند. از نویسندگان دشت خشت بجز کتاب رمان "بورکی" آقای دکتر محمود دهقانی از دانشگاه تکنولوژی سیدنی استرالیا در مورد پیشینه روستاهای دشت خشت نیز در روزنامه های کشور مطالبی نوشته است.

عکس های شهر خشت

تصاویر زیبا از طبیعت شهر خشت.